Δύσκολα θα βρεθεί άνθρωπος, ειλικρινής με τον εαυτό του , που να μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν έχει ζηλέψει ποτέ στη ζωή του. Η ζήλια δεν είναι παθολογικό συναίσθημα. Ειδικά όταν εκδηλώνεται στην παιδική ηλικία θεωρείται όχι μόνο φυσιολογική, αλλά και αναμενόμενη.
Το παιδί μπορεί να ζηλεύει ένα ή περισσότερα πρόσωπα τόσο του οικογενειακού όσο και του σχολικού/κοινωνικού περιβάλλοντός του. Οι πιο συνηθισμένες όμως εκδηλώσεις ζήλιας παρουσιάζονται ανάμεσα στα αδέλφια. Δουλεύοντας με παιδιά τα τελευταία 15 χρόνια, διαπιστώνω ότι τα ζητήματα αδελφικού ανταγωνισμού και αδελφικών συγκρούσεων είναι από τα συνηθέστερα θέματα που ανακύπτουν στις συνεδρίες παιδιών κάθε ηλικίας.
Η αδελφική ζήλια, υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν πρέπει να παραξενεύει ούτε να ανησυχεί τους γονείς. Όταν όμως οι αντιδράσεις των παιδιών πάρουν μορφή βίαιων και σοβαρών εκρήξεων ζήλιας, δεν πρέπει να είμαστε αδρανείς παρατηρητές. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε για την αιτία, και να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να τις διαχειριστούν με πιο λειτουργικούς τρόπους.
Πίσω από μία ζηλόφθονη αντίδραση ενός παιδιού συνήθως κρύβονται δύο λόγοι:
1) το παιδί μπορεί να νιώσει ανασφάλεια ότι χάνει το «μερίδιό» του στην απολαβή αγάπης, στοργής και φροντίδας από τον γονέα. Ένα τέτοιο συναίσθημα αναπτύσσεται, για παράδειγμα, με τον ερχομό ενός μωρού στην οικογένεια, ή μπορεί να το εκδηλώσει ένα παιδί αν νιώθει ότι ο γονιός αγαπά ή «προτιμά» περισσότερο κάποιο από τα αδέλφια του από ότι το ίδιο…
2) το παιδί συνειδητοποιεί, αλλά δυσκολεύεται να αποδεχτεί συναισθηματικά, κάποιο σημείο που «μειονεκτεί» σε σχέση με τα αδέλφια του, όπως για παράδειγμα, ότι ο αδελφός του είναι καλύτερος μαθητής από τον ίδιο, ή ότι κερδίζει πιο συχνά στα ομαδικά παιχνίδια…
Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς;
-Φροντίστε να δίνετε χρόνο και προσοχή σε κάθε παιδί ξεχωριστά.
-Στους καβγάδες ανάμεσα στα αδέλφια, μην παίρνετε τον ρόλο του «διαιτητή». Υιοθετήστε καλύτερα τον χαρακτήρα «πυροσβέστη»! Έτσι, αποφύγετε να εμπλακείτε άμεσα στον καβγά τους. Είναι σημαντικό να μην περιμένουν από κάποιον τρίτο να λύνει τις διαφορές μεταξύ τους.
-Δείξετε εμπιστοσύνη στην ικανότητα των παιδιών να αντιμετωπίζουν μόνα τους τις διαφωνίες και τις συγκρούσεις τους. Αν βέβαια ο καβγάς πάρει βίαιες διαστάσεις, πρέπει να παρέμβετε ώστε να διαχωρίσετε σωματικά τα παιδιά αν χρειαστεί (π. χ ο καθένας στο δωμάτιό του). Όταν όμως πέσουν οι τόνοι και ηρεμήσουν τα παιδιά, παροτρύνετέ τα να συζητήσουν τον λόγο που τους «έφερε στα χέρια» μήπως, όντας ήρεμοι πλέον, μπορούν να σκεφτούν μια συμβιβαστική λύση για τις διαφορές τους.
-Αποφύγετε να κάνετε διακρίσεις και να συγκρίνετε τα αδέλφια μεταξύ τους. Εκτιμήστε τα ξεχωριστά και δυνατά σημεία που έχει το κάθε παιδί, χωρίς άμεσες ή έμμεσες συγκρίσεις.
-Τέλος, λάβετε υπόψη, ότι η ζήλια- σε φυσιολογικά επίπεδα- είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να έχει και θετική επίδραση στη ζωή ενός παιδιού, κινητοποιώντας το μέσα στα πλαίσια του υγιούς ανταγωνισμού, να θέλει να αλλάξει στοιχεία της συμπεριφοράς του, προκειμένου να αναπτυχθεί σαν άτομο και σαν προσωπικότητα.