Ο αυτισμός αποτελεί μια πολύπλοκη αναπτυξιακή διαταραχή που συνήθως εμφανίζεται στα τρία πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού. Ο αυτισμός επιδρά στην φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου στις περιοχές της κοινωνικής αντίδρασης και της επικοινωνίας. Τα παιδιά και οι ενήλικες με αυτισμό έχουν τυπικές δυσκολίες στην λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, την κοινωνική συναναστροφή και τις δραστηριότητες παιχνιδιού και ελεύθερου χρόνου. Η διαταραχή τους δυσκολεύει να επικοινωνήσουν με τους άλλους και να σχετιστούν με τον έξω κόσμο. Σε μερικές περιπτώσεις, επιθετικότητα και αυτο-τραυματιστικές συμπεριφορές μπορεί να εμφανιστούν. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να εμφανίσουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις κορμού (χτύπημα χεριών, περιστροφές κλπ) ασυνήθιστες αντιδράσεις σε ανθρώπους ή ελκυστικότητα σε αντικείμενα και αντίσταση στις αλλαγές στις ρουτίνες. Μπορεί επίσης να εμφανίζουν ευαισθησία στις 5 αισθήσεις της όρασης, ακοής, αφής, όσφρησης και γεύσης.
Συχνά τα παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές εμφανίζουν μια σχετικά σωστή ανάπτυξη έως την ηλικία των 24-30 μ. όπου τότε οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν κάποια καθυστέρηση στην ομιλία, το παιχνίδι ή την κοινωνική αντίδραση. Οποιαδήποτε από τις παρακάτω καθυστερήσεις από μόνη της, δεν αποτελεί αποτέλεσμα διάγνωσης διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής. Ο αυτισμός είναι ένας συνδυασμός πολλών αναπτυξιακών δεδομένων.
Οι παρακάτω περιοχές είναι ανάμεσα σε αυτές που μπορεί να πληγούν από τον αυτισμό :
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ : Η ομιλία αναπτύσσεται αργά ή καθόλου, χρησιμοποιεί λέξεις χωρίς να προσεγγίζει το ακριβές νόημά τους, επικοινωνεί με χειρονομίες και νοήματα αντί για λέξεις, έχει χαμηλή συγκέντρωση προσοχής.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ : Περνά χρόνο μόνο του παρά με τους άλλους, δείχνει χαμηλό ενδιαφέρον να κάνει φίλους, χαμηλή αντίδραση σε κοινωνικά δεδομένα όπως η βλεμματική επαφή ή τα χαμόγελα.
ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ : Μπορεί να έχει υπερευαισθησία στις περιοχές της όρασης, ακοής, αφής και γεύσης σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό.
ΠΑΙΧΝΙΔΙ : Απουσία του αυθόρμητου ή φανταστικού παιχνιδιού, απουσία μίμησης των δράσεων άλλων, απουσία προβολικού και συμβολικού παιχνιδιού.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ : Μπορεί να είναι υπερ-δραστήριο ή πολύ παθητικό, να κάνει εκρήξεις θυμού χωρίς εμφανή λόγο, να έχει εμμονές (να δείχνει ένα μόνιμο ενδιαφέρον σε ένα συγκεκριμένο θέμα, ιδέα, δράση ή άτομο), εμφανής απουσία της απλής λογικής, πιθανή αυτοεπιθετικότητα ή επιθετικότητα, συχνές δυσκολίες και αρνητική αντίδραση στις αλλαγές των συνηθειών του και της ρουτίνας του.
Ενάντια στην κοινή κατανόηση, πολλά παιδιά και ενήλικες με αυτισμό μπορεί να έχουν βλεμματική επαφή, να δείχνουν αποτελεσματικότητα, χαμόγελο και γέλιο και να δείχνουν ποικιλία άλλων συναισθημάτων σε κάποιο βαθμό. Όπως άλλα παιδιά, αντιδρούν στο περιβάλλον τους και με αρνητικό και με θετικό τρόπο. Ο αυτισμός μπορεί να επιδράσει στις αντιδράσεις τους και να κάνει περισσότερο δύσκολο να ελέγξουν πως αντιδρά το σώμα και το μυαλό τους. Μερικές φορές τα οπτικά, κινητικά και πρόσληψης προβλήματα τους κάνουν δύσκολο να διατηρήσουν βλεμματική περιφερική όραση περισσότερο από το απευθείας κοίταγμα στους άλλους. Μερικές φορές το άγγιγμα ή το πλησίασμα των άλλων μπορεί να είναι επίπονο στον αυτιστικό, έχοντας ως αποτέλεσμα την αποδιοργάνωσή του όταν προσπαθεί να το κάνει, ακόμα και από τα μέλη της οικογένειάς του. Η ανησυχία, ο φόβος και το μπέρδεμα, συχνά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της δυσκολίας εκλογίκευσης του κόσμου με έναν συνήθη, λογικό τρόπο. Με την κατάλληλη θεραπεία, κάποιες συμπεριφορές αυτιστικές μπορεί να αλλάξουν ή να μειωθούν στο πέρασμα του χρόνου. Η επικοινωνία και οι κοινωνικές δυσκολίες συνεχίζουν σε μερικούς για όλη τη ζωή τους, αλλά οι δυσκολίες σε άλλες περιοχές μπορεί να μειωθούν ή να αλλάξουν με την ηλικία, την εκπαίδευση και το επίπεδο άγχους. Συχνά το άτομο αρχίζει να χρησιμοποιεί δεξιότητες σε φυσικές καταστάσεις και να συμμετάσχει σε ένα ευρύτερο φάσμα ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων. Πολλά αυτιστικά άτομα απολαμβάνουν τη ζωή τους και συναναστρέφονται στην κοινότητά τους με λογικό τρόπο. ?νθρωποι με αυτισμό μπορεί να μάθουν να αντισταθμίζουν και να συνεργάζονται με την δυσκολία τους, συχνά πολύ καλά.
Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι η πρώιμη παρέμβαση έχει ως αποτέλεσμα θεαματικά θετικά δεδομένα για τα αυτιστικά μικρά παιδιά. Όλα τα μοντέλα προσχολικής παρέμβασης δίνουν βάρος σε διαφορετικά προγράμματα παρέμβασης και δίνουν έμφαση στην όσο το δυνατόν νωρίτερα, κατάλληλη και εξειδικευμένη εκπαιδευτική παρέμβαση για τα μικρά παιδιά. ?λλοι κοινοί παράγοντες μπορεί να είναι : κάποιος βαθμός ένταξης, πιο συμπεριφεριολογικά στηριζόμενες παρεμβάσεις, προγράμματα σχεδιασμένα στα ενδιαφέροντα του παιδιού, εκτενής χρήση οπτικών δεδομένων συνοδεύοντας οδηγίες, υψηλά σχεδιαζόμενο πρόγραμμα με δραστηριότητες, εκπαίδευση γονέων και προσωπικού, σχεδιασμός αλλαγών και επαναξιολογήσεις. Εξαιτίας της πολύπλοκης φύσης του αυτισμού και την πολυπλοκότητα των συμπεριφορών που μπορεί να εμφανιστούν, καμία προσέγγιση δεν είναι αποτελεσματική στην καταπολέμηση του αυτισμού σε όλες τις περιπτώσεις. Μεγάλη ποικιλία θεραπειών είναι χρήσιμες, περιλαμβάνοντας (αλλά όχι περιοριζόμενες) σε ενσωματωμένη συμπεριφοριολογική ανάλυση, εκπαίδευση ακουστικής ολοκλήρωσης, παρέμβαση με δίαιτα, διδασκαλία αυτενέργειας, φαρμακευτική αγωγή, εργοθεραπεία, μουσικοθεραπεία, αισθητηριακή ολοκλήρωση, λογοθεραπεία, TEACCH, οπτική θεραπεία κλπ.
Οι μελέτες δείχνουν ότι τα αυτιστικά άτομα αντιδρούν καλά σε έναν μεγάλο αριθμό δομημένης και εξειδικευμένης προγραμματισμένης εκπαίδευσης, βασιζόμενη στις ατομικές τους ανάγκες. Μια καλά σχεδιασμένη θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να περιλαμβάνει κάποια δεδομένα θεραπείας επικοινωνίας, ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων , αισθητηριακής ολοκλήρωσης με επιπρόσθετη συμπεριφεριολογική ανάλυση, μοιρασμένο από εκπαιδευμένους ειδικούς με σταθερό, κατανοητό και οργανωμένο τρόπο. Οι πιο πολλές περιπτώσεις αυτιστικών παιδιών μπορεί καλύτερα να αντιμετωπιστούν με δομημένη εκπαίδευση και συμπεριφοριολογικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει μοντέλο 1 προς 1 εκπαιδευτή και μαθητή ή μικρά περιβάλλοντα ομάδας. Όμως, πολλά άλλα αυτιστικά παιδιά μπορεί να επιτύχουν σε γενικό εκπαιδευτικό περιβάλλον με κατάλληλη υποστήριξη.
Οι γονείς που παρεμβαίνουν θεραπευτικά, όσο πιο νωρίς ηλικιακά, δίνουν την δυνατότητα στο παιδί να έχει καλύτερη πρόγνωση διαγνωστικά και θεραπευτικά. Υπάρχει ο χρόνος να δουλευτεί το δυναμικό του παιδιού με το να τεθούν σε πρώτο στάδιο οι βάσεις της εργοθεραπείας ώστε να δουλευτούν τα αισθητηριακή ελλείμματα αλλά και η γενικότερη οργάνωση του παιδιού ώστε να μπορεί αργότερα να δουλευτεί η εξωλεκτική επικοινωνία στο να φτάσουμε στο επίπεδο εκπαίδευσης στην ενσυναίσθηση, θεωρία του νου και εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων. Η πρώιμη παρέμβαση θα βοηθήσει ώστε το παιδί να βελτιώσει όσο πιο νωρίς την επικοινωνιακή του συσχέτιση με τους άλλους, αναπτύσσοντας το ενδιαφέρον στον άλλον.
Πηγή: www.psychostirixi.gr