Συχνά ακούμε ή λέμε φράσεις, όπως: «Πρόσεχε λίγο!», «Δε μπορώ να συγκεντρωθώ.», «Με προσέχεις;», «Χρειάζεται να είσαι προσεκτικός, όταν λύνεις τις ασκήσεις σου». Ας εμβαθύνουμε λίγο παραπάνω για να δούμε ποιο είναι το νόημα αυτών των φράσεων και να δούμε τι είναι η προσοχή και τι μπορούμε να κάνουμε για την ενίσχυση της συγκέντρωσης στο σπίτι.
Τι σημαίνει προσοχή;
Με τον όρο προσοχή εννοούμε την ικανότητα του ατόμου να εστιάζει και να συγκεντρώνεται σε ένα ερέθισμα για ένα χρονικό διάστημα, δίχως να αποσπάται.
Όταν ζητάμε από ένα άτομο να μας προσέξει ή να είναι προσεκτικός, του ζητάμε να προσπαθήσει να συγκεντρώσει την προσοχή του σε κάτι συγκεκριμένο, χωρίς να αποσπάται ή να επηρεάζεται από άλλα εξωτερικά ερεθίσματα. Όταν αναφερόμαστε σε δυσκολία συγκέντρωσης της προσοχής ή έλλειψη προσοχής, εννοούμε ότι το άτομο αδυνατεί να συγκεντρώσει την προσοχή του σε ένα ερέθισμα (π.χ. μια άσκηση, μια δραστηριότητα, έναν διάλογο), δυσκολεύεται να παρακολουθήσει μια συνομιλία, αποσπάται συνεχώς, είναι αφηρημένος, εκφράζει «άσχετες» σκέψεις ή απορίες ή κάνει λάθη ενώ ξέρει τη σωστή απάντηση λόγω απροσεξίας. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της δυσκολίας της συγκέντρωσης της προσοχής είναι η δυσκολία στην ακολουθία των οδηγιών και οι δυσκολίες στη μνήμη.
Η συγκέντρωση της προσοχής είναι μια ικανότητα, η οποία είναι απαραίτητη για την είσοδο του παιδιού στην εκπαίδευση, αλλά και για την επιτυχημένη πορεία του σε αυτή. Πολλές φορές παιδιά τα οποία δεν εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες και αφιερώνουν αρκετό χρόνο στο διάβασμά τους έρχονται αντιμέτωπα με χαμηλές επιδόσεις λόγω των δυσκολιών στην συγκέντρωση της προσοχής.
Παρακάτω θα δούμε δραστηριότητες που στοχεύουν στην ενίσχυση αυτής της ικανότητας και είναι εύκολο να πραγματοποιηθούν στο σπίτι παρέα με τους γονείς (είναι και μια ευκαιρία για δημιουργικό χρόνο γονέων και παιδιών). Επιπλέον, θα δοθούν κάποιες συμβουλές για το πώς μπορεί να μειωθεί η διάσπαση της προσοχής κατά τη διάρκεια της μελέτης ή κάποιας δραστηριότητας (μικρότερα παιδιά).
Δραστηριότητες που ενισχύουν τη συγκέντρωση της προσοχής
- Σκούριο Τηλέφωνο: Λέμε κάτι στο παιδί ψιθυριστά και του ζητάμε να το επαναλάβει σε εμάς ή σε κάποιον άλλο.
- Χτυπάμε παλαμάκια ή κάποιο μουσικό όργανο (π.χ. ντέφι) ή βάζουμε μουσική. Το παιδί καλείται να περπατά ή να τρέχει όση ώρα ακούγεται ο ήχος και όταν σταματήσουμε πρέπει να σταματήσει και το ίδιο. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να γίνει πιο δύσκολη σε πιο προχωρημένο στάδιο αν προσθέσουμε ήχους. Για παράδειγμα όταν χτυπάμε παλαμάκια το παιδί περπατά. Όταν χτυπάμε το ντέφι το παιδί τρέχει και όταν δεν χτυπάμε τίποτα το παιδί σταματά.
- Παραλλαγή της παραπάνω δραστηριότητας. Το παιδί καλείται να τρέξει και να σταματήσει μόλις του δείξουμε κάποιο αντικείμενο π.χ. έναν μαρκαδόρο.
- Μοτίβο: Ζητάμε από το παιδί να ζωγραφίσει κυκλάκια με συγκεκριμένο μοτίβο χρωμάτων π.χ. ένα άσπρο, ένα κόκκινο κ.ο.κ. Αυξάνεται η δυσκολία όταν αυξάνονται και τα χρώματα. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με τοποθέτηση χρωματιστών χαντρών/κουμπιών στη σειρά ανάλογα με το μοτίβο που δίνεται.
- Puzzles και λαβύρινθοι. Η κατασκευή ενός puzzle και η επίλυση ενός λαβύρινθου είναι δραστηριότητες που προσφέρουν στα παιδιά έναν στόχο. Είναι διασκεδαστικές και παράλληλα απαιτούν μεγάλη συγκέντρωση προσοχής.
- Περιγραφή αντικείμενου/εικόνας. Δείξτε στο παιδί ένα αντικείμενο ή μια εικόνα. Ζητήστε από το παιδί να την παρατηρήσει για αρκετό χρόνο (ανάλογα με την ηλικία) και στη συνέχει κρύψτε το και ζητήστε του να το/την περιγράψει με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες.
- Σε ένα χαρτί σχεδιάζουμε τέσσερα βελάκια (πάνω, κάτω, αριστερά, δεξιά) και κάτω από αυτά ζωγραφίζουμε ένα χρώμα. Από κάτω δημιουργούμε μια ακολουθία με τα βελάκια και ζητάμε από το παιδί ανάλογα την κατεύθυνση που έχει το βέλος να ζωγραφίζει με το αντίστοιχο χρώμα (όπως στην εικόνα).
Συμβουλές για της μείωση της διάσπασης της προσοχής κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας ή της μελέτης:
- Όσο το δυνατόν λιγότερα ερεθίσματα.
- Ο χώρος να είναι καθαρός και στην επιφάνεια μελέτης/δραστηριότητας να υπάρχουν μόνο το απαραίτητα εργαλεία/βιβλία/παιχνίδια.
- Οι τηλεοράσεις και οι υπολογιστές καλό είναι να λείπουν από το χώρο, ή αν υπάρχουν να είναι απενεργοποιημένα.
- Σε πολλές περιπτώσεις μια μουσική χωρίς λόγια σε χαμηλή ένταση βοηθάει στη συγκέντρωση της προσοχής.
- Συχνά, μικρά διαλείμματα είναι απαραίτητα.
- Σημαντικός είναι ο έπαινος της προσπάθειας, αλλά και η ενθάρρυνση για να συνεχίσει.
- Το παιδί θα πρέπει να γνωρίζει τι ακριβώς έχει να κάνει και πότε θα έχει ολοκληρώσει όσα απαιτούνται.
Πηγή: https://www.projectparenting.gr/