Σε αντίθεση με τη σπανιότητα της επίκτητης παιδικής αφασίας ως συνδρόμου, οι επιπλοκές της είναι σοβαρές στη νευροψυχολογική κατάσταση ενός παιδιού. Οι πρώτες έρευνες (λ.χ. Cotard 1868) ξεκίνησαν έναν αιώνα πριν. Ένα είδος επίκτητης παιδικής αφασίας είναι το σύνδρομο Landau-Kleffner, το οποίο περιγράφηκε αναλυτικά από τους Landau και Kleffner το 1957. Στο συγκεκριμένο σύνδρομο, τα παιδιά παρουσιάζουν αφασία συνδυαστικά με επιληπτικές κρίσεις (Jansing, 2009).
Ωστόσο, σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να επικεντρωθεί συγκεκριμένα στο σύνδρομο Landau-Kleffner, αλλά στα γενικά αίτια και χαρακτηριστικά της επίκτητης παιδικής αφασίας, όπως θα διαπιστωθεί παρακάτω.
Τα περισσότερα παιδιά που έχουν διαγνωσθεί με το σύνδρομο της επίκτητης παιδικής αφασίας, εμφανίζουν κακώσεις στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Οι κακώσεις μπορεί να προέρχονται από εγκεφαλικό, όγκους, εγκεφαλικά τραύματα, κάποια άλλη προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος ή κάποια μολυσματική ασθένεια (Aram, 1998).
Εφ’όσον το αριστερό μέρος του εγκεφάλου έχει τραυματιστεί, τις γλωσσικές λειτουργίες τις αναλαμβάνει το δεξιό ημισφαίριο το οποίο, εντούτοις, δεν έχει την ίδια απόδοση που θα είχε το υγιές αριστερό ημισφαίριο (Martins, 1991).
Γιατί την ονομάζουμε επίκτητη παιδική αφασία;
Στις περισσότερες περιπτώσεις παιδιών, η επίκτητη παιδική αφασία εμφανίζεται αφού έχουν ήδη αποκτήσει τις γλωσσικές τους ικανότητες. Επομένως, ένας ξαφνικός τραυματισμός του εγκεφάλου επηρεάζει το ήδη ανεπτυγμένο γλωσσικό σύστημα (Aram, 1998). Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η αφασία δεν επηρεάζει τη νοημοσύνη του παιδιού.
Σημείωση: Στις περιπτώσεις πολύ μικρών παιδιών (μέχρι 2 ετών) χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στη διάγνωση, διότι τα παιδιά βρίσκονται στην περίοδο της γλωσσικής τους ανάπτυξης.
Γιατί η αφασία επηρεάζει τα γλωσσικά χαρακτηριστικά;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο κύριος υπαίτιος της επίκτητης παιδικής αφασίας είναι η βλάβη που έχει υποστεί το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Το συγκεκριμένο ημισφαίριο είναι υπεύθυνο για τη γλώσσα, ενώ το δεξί είναι υπεύθυνο για τις οπτικο-χωρικές ικανότητες.
Ποιο είναι τα κυριότερο χαρακτηριστικό της επίκτητης παιδικής αφασίας;
Το βασικότερο σύμπτωμα της επίκτητης παιδικής αφασίας είναι ότι τα παιδιά παρουσιάζουν πρόβλημα στην έκφραση. Πολλές φορές κατανοούν τον συνομιλητή τους αλλά μην έχοντας ευχέρεια, δεν μπορούν να εκφραστούν.
Επιπλέον συμπτώματα του συνδρόμου είναι τα εξής:
- Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λεκτική κατανόηση δεν επηρεάζεται τόσο πολύ.
- Έχουν τηλεγραφικό στυλ ομιλίας (π.χ. σύντομες εκφράσεις με 3-5 λέξεις) (Funnell, Pitchford, & Ellis, 2017).
- Κάνουν συντακτικά και γραμματικά λάθη (αγραμματισμός) (Coppens, Lebrun, & Basso, 2015).
- Πολλές φορές δεν μπορούν να ονομάσουν αυτό που βλέπουν, έτσι ώστε να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τις σκέψεις τους. Με άλλα λόγια, δυσκολεύονται να βρουν τις σωστές λέξεις για κάτι που θέλουν να εκφράσουν (ανομία) (Coppens, Lebrun, & Basso, 2015).
- Δυσκολεύονται στην ανάγνωση και στη γραφή.
Τέλος, η πρόγνωση είναι πιο θετική στα παιδιά, σε σχέση με τους ενήλικες. Τα παιδιά εξελίσσονται, βελτιώνοντας τα συμπτώματα του συνδρόμου πιο γρήγορα από τους ενήλικες (εξαιτίας της πλαστικότητας του εγκεφάλου τους), χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θεραπεύονται πλήρως (Murdoch, 2011). Οι επιπτώσεις μπορεί να παραμένουν και να καθιστούν αργή την ανάπτυξη των γνωστικών και γλωσσικών ικανοτήτων, κάτι το οποίο επηρεάζει την επίδοση των μαθητών στο σχολείο.
Πηγή: projectparenting.gr