Αν θέλαμε να ορίσουμε το παιχνίδι θα λέγαμε ότι είναι οι δραστηριότητες εκείνες του παιδιού που χαρακτηρίζονται από ελευθερία, από τους κανόνες που επιβάλλει το ίδιο το παιδί , από φαντασία , και από την απουσία κάποιου σκοπού, περά από την ίδια αυτή δραστηριότητα, δηλαδή, το παιχνίδι. Βασικά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού είναι ο αυθορμητισμός, η απρόβλεπτη φύση του, η χαρά και η διασκέδαση που το συνοδεύουν.
Το παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό για την ανάπτυξη του παιδιού που έχει αναγνωριστεί από την United Nations High Commission for Human Rights σαν δικαίωμα του κάθε παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, το παιχνίδι συμβάλλει θετικά:
- στην γνωστική, την σωματική, την κοινωνική και την συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.
- Προετοιμάζει το παιδί για τα μελλοντικά του καθήκοντα, καθώς μέσω αυτού αναλαμβάνει ρόλους. Αποτελεί θα λέγαμε μια πρόβα, δηλ. ,μια εξάσκηση για την ενήλικη ζωή.
- επιτρέπει στα παιδιά να δημιουργήσουν και να εξερευνήσουν έναν κόσμο στον οποίο μπορούν να κυριαρχήσουν πάνω στους φόβους τους
- Βοηθάει το παιδί να χρησιμοποιεί την δημιουργικότητά του καθώς αναπτύσσει την φαντασία, την επιδεξιότητα και την σωματική, γνωστική και συναισθηματική δύναμη.
- Είναι σημαντικό για την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς η εμπειρία του παιχνιδιού επηρεάζει αλλαγές στην αρχιτεκτονική του εγκεφάλου, συγκεκριμένα στα συστήματα που έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα, τα κίνητρα και την ανταμοιβή
- Ενισχύει την αυτοπεποίθηση, τις προσαρμοστικές ικανότητες και την ανθεκτικότητα του παιδιού, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις μελλοντικές προκλήσεις της ζωής.
- Επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν πώς να δουλεύουν σε ομάδες, να μοιράζονται, να διαπραγματεύονται, να λύνουν προβλήματα και να μάθουν να αμύνονται .
- Βοηθάει τα παιδιά να προσαρμοστούν στο σχολικό περιβάλλον και ενισχύει την ετοιμότητα των παιδιών για μάθηση, εκμάθηση συμπεριφορών και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.
- Ανακατασκευάζει τους κόσμους του παιδιού και τους κάνει λιγότερο τρομακτικούς και λιγότερο βαρετούς.
- Συνεισφέρει στην υγεία, την ευημερία. Πιο συγκεκριμένα, προσφέρει χαρά και διασκέδαση, ενισχύει τους δεσμούς, την μάθηση και την δημιουργικότητα.
Αν θέλουμε να καταλάβουμε το παιδί μας πρέπει να κατανοήσουμε πρώτα τον τρόπο με τον οποίο παίζει. Από τον τρόπο που παίζει ένα παιδί μπορούμε να καταλάβουμε το πώς βλέπει και κατασκευάζει τον κόσμο , πως θα ήθελε να είναι, τι το ενδιαφέρει και τι το απασχολεί. Ο Freud θεωρούσε το παιχνίδι έναν τρόπο έκφρασης του παιδιού. Έναν τρόπο να εκφράσει συναισθήματα, σκέψεις που δυσκολεύται να εκφράσει με λόγια. Το περιγράφει σαν τον δρόμο για τον συνειδητό και ασυνείδητο κόσμο του παιδιού. Ακόμα και όταν παίζει για να γεμίσει τον ελεύθερο χρόνο του επιλέγει να παίξει καθώς κινητοποιείται από εσωτερικές διαδικασίες, επιθυμίες, άγχη , προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το πιο σύνηθες είδος ψυχοθεραπείας παιδιών με συναισθηματικές δυσκολίες είναι η παιγνιοθεραπεία.
Το παιχνίδι προσφέρει μια ιδανική ευκαιρία στους γονείς να εμπλακούν με τα παιδιά τους. Οι γονείς παίζοντας με τα παιδιά τους ή ακόμα και απλά παρακολουθώντας τα έχουν την δυνατότητα να δουν τον κόσμο από την μεριά του παιδιού. Η στάση των γονιών απέναντι στο παιχνίδι των παιδί, παρ΄όλ’αυτά ποικίλει .Κάποιοι γονείς το αγνοούν ή το θεωρούν χάσιμο χρόνου, κάποιοι το θεωρούν επικίνδυνο, ενώ άλλοι το θεωρούν τρόπο μάθησης ή τρόπο κοινωνικοποίησης. Μερικές φορές οι γονείς δεν ικανοποιούνται από τον τρόπο που παίζει το παιδί τους, με αποτέλεσμα να παρεμβαίνουν στο παιχνίδι δίνοντας του οδηγίες πώς να παίξει, διορθώνοντάς το αν κάνει λάθος. Με αυτήν την συμπεριφορά το ενδιαφέρον του παιδιού για το παιχνίδι εξασθενεί καθώς πλέον δεν είναι δικό του, «το παιχνίδι του» αλλά «το παιχνίδι των γονιών του». Τότε, τα παιδιά στερούνται τα οφέλη που το παιχνίδι τους προσφέρει, συγκεκριμένα στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της ηγεσίας και την συνεργασίας.
Πηγή: psychopedia.gr