Ένα συχνό φαινόμενο στα μωρά και στα μεγαλύτερα παιδιά, είναι το να κάθονται στο πάτωμα να παίζουν διατηρώντας τη λεγόμενη «θέση W».
Μέσα από διάφορα δημοσιεύματα ή από τις συζητήσεις που κυκλοφορούν στον οικογενειακό-φιλικό περίγυρο, το μήνυμα που παίρνουν οι γονείς είναι ότι αυτή είναι μια «λάθος» θέση, κάνει κακό στα πόδια του παιδιού κλπ. και αντιμετωπίζεται με απόλυτους τρόπους, όπως το να επιμένουν να το διορθώνουν παρεμβατικά ή να τους λένε «όχι» σε αυτή την απόλυτα αυθόρμητη κινητική συμπεριφορά τους.
Στο άρθρο παρακάτω θα φωτίσω λίγο αυτό το θέμα, ώστε να δώσω κάποιες επιλογές κυρίως ως προς τον τρόπο που επικοινωνούμε με το παιδί, είτε το συγκεκριμένο θέμα, είτε κατ’ επέκταση οποιοδήποτε θέμα χρειάζεται λίγη περισσότερη προσοχή και διαχείριση, μία οποιοδήποτε κινητική ή αναπτυξιακή «πρόκληση». Και θα ξεκινήσω ακριβώς από αυτή την τελευταία λέξη, ότι δηλαδή αν αντικαταστήσουμε τη λέξη πρόβλημα, με λέξεις όπως πρόκληση, απορία, έρευνα, εξερεύνηση, αποδοχή, παρατήρηση, πρόταση κ.ο.κ. ίσως έχουμε ήδη την απάντηση σε σχέση με πολλά θέματα που αφορούν την ανάπτυξη (η οποία ουσιαστικά συμβαίνει παράλληλα σε όλα τα πεδία: κινητικό, λεκτικό, γνωστικό, συναισθηματικό).
Ας ξεκινήσουμε από το ότι το παιδί μας είναι ήδη πανέξυπνο και κάνει τόσα πολλά, ψάχνει και επιλέγει αυθόρμητα την άνεση και την ασφάλεια και αναπτύσσεται με το δικό του μοναδικό ρυθμό. Αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την επιστημονική γνώση, χτίζοντας επικοινωνία και ανάπτυξη.
Τι είναι η θέση W και γιατί κάποια παιδιά κάθονται σε αυτή;
Ως θέση W εννοούμε τη θέση όπου τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα για να παίξουν-εξερευνήσουν έχοντας τα γόνατά τους στραμμένα προς τα μέσα, τις πατούσες προς τα έξω στο πλάι των γοφών, ενώ η λεκάνη τους κάθεται ανάμεσα. Η θέση θυμίζει το αγγλικό γράμμα W από ψηλά, εξ’ ου και η ονομασία. Θυμίζει επίσης σε κάποιους τη θέση Vajrayana της γιόγκα, αρκετοί θα ευχόντουσαν ίσως να μπορούν να καθίσουν έτσι, καθώς για τους ενήλικες είναι συνήθως αρκετά δύσκολη και επίπονη θέση! Όμως υπάρχει αρκετά συγκεκριμένος λόγος που αυτό συμβαίνει συχνά για κάποια παιδιά, ας δούμε γιατί.
Όταν τα παιδιά είναι στην πρώιμη βρεφική ηλικία (μέχρι 11 μηνών περίπου) και στη διαδικασία της εξερεύνησης των πρώτων θέσεων και μεταβάσεων από τη μία στην άλλη (ρολάρισμα, κάθισμα, μπουσούλημα, σούρσιμο, τόξο κλπ.) χρησιμοποιούν αρκετά αυτή τη θέση, γιατί τους δίνει μια πιο πλατιά βάση για σταθερότητα, ασφάλεια και κίνηση, ενώ ο κορμός τους ακόμα δυναμώνει. Παράλληλα, τους δίνει ελευθερία κινήσεων των χεριών και στηρίζει καλύτερα την πλάτη και το κεφάλι τους που ακόμα μαθαίνουν να δυναμώνουν σε διάφορες θέσεις. Συχνά βλέπουμε και κάποια νήπια να περνάνε πιο σποραδικά από αυτή τη θέση χωρίς να παραμένουν πολύ σε αυτή. Μερικές φορές βλέπουμε και κάποια ακόμα μεγαλύτερα παιδιά να έχουν το συνήθειο να κάθονται πολλή ώρα και να παίζουν σε αυτή τη θέση.
Πότε είναι οκ και πότε όχι η θέση W
Μετά τους πρώτους μήνες ανάπτυξης και αφότου το παιδί κατακτήσει και την όρθια θέση και το περπάτημα, συνήθως βλέπουμε να μην επανέρχονται τόσο σε αυτή τη θέση για παιχνίδι. Μπορεί να περνάει σποραδικά έχοντας κι άλλους τρόπους μετακίνησης και αυτό είναι το ζητούμενο. Αν δούμε ένα μεγαλύτερο παιδί (άνω των 2-3 πχ) να κάθεται πολύ συχνά έτσι ή να έχει μόνο αυτή την θέση ως επιλογή, είναι μια ένδειξη ότι το παιδί δεν έχει αποβάλει ακόμα το «Συμμετρικό Τονικό Αντανακλαστικό του Αυχένα ΣΤΑΑ» ένα *πρωτόγονο αντανακλαστικό (*κινήσεις που αναπτύσσονται στη μήτρα και διατηρούνται τους πρώτους μήνες ανάπτυξης) το οποίο είναι χρήσιμο και αναγκαίο στους πρώτους μήνες ανάπτυξης και συνιστά μια συγκεκριμένη νευρολογική κατάσταση (χωρίς αρνητικό πρόσημο).
Με απλά λόγια δηλαδή, τα παιδιά που κάθονται σε στυλ W, έχουν διατηρήσει μια κινητική συμπεριφορά, ένα αναπτυξιακό στάδιο που κανονικά θα έπρεπε να έχει παρέλθει χρονικά.
Γιατί; Γιατί κατά πάσα πιθανότητα δεν είχε τον χρόνο ή τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να αναπτύξει παράλληλα και άλλους κινητικούς μηχανισμούς, κάποια από τα πρώτα στάδια κίνησης-μετακίνησης (μπουσούλημα, θέση στην κοιλιά κλπ) έχουν παραληφθεί στην πορεία. Το θετικό είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μια εξαιρετική υπεροχή που ονομάζεται νευροπλαστικότητα που μας επιτρέπει να μπορούμε να επανερχόμαστε σε αυτούς τους μηχανισμούς και αργότερα (μέσα από συγκεκριμένη ενθάρρυνση, παιχνίδια και θεραπευτική κινητική μάθηση). Το διατηρημένο ΣΤΑΑ είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τη δράση και κατ’ επέκταση τον μυϊκό τόνο και σε βάθος χρόνου δυσκολεύει τη δυνατότητα να αλλάζουμε συνήθειες ή ακόμη και τη γνωστική μαθησιακή διαδικασία.
Συνήθως όσο νωρίτερα και με σεβασμό βοηθήσουμε ένα παιδί να διευρύνει τις επιλογές του, τόσο και πιο εύκολα δεν θα παγιώσει μόνο ένα τρόπο στάσης και λειτουργικότητας.
Εδώ μερικά χαρακτηριστικά που έχει ένα παιδί με διατηρημένο το Συμμετρικό Τονικό Αντανακλαστικό του Αυχένα ΣΤΑΑ
- Υστερεί στη σύνδεση άνω και κάτω μέρους του σώματος.
- Βυθισμένη-καμπουριαστή στάση, ειδικά όταν στέκεται όρθιο ή κάθεται.
- Υστερεί στον συντονισμό χεριού-ματιού όταν χρειάζονται κινήσεις προς και από τον εαυτό του, αδεξιότητα κατά τη διάρκεια του φαγητού και δυσκολία στο να πιάνει αντικείμενα στον αέρα (πχ. μπάλα).
- Μεγαλύτερες κινήσεις που περιλαμβάνουν τον άνω και κάτω κορμό (πχ κολύμπι, κολοτούμπες, τρέξιμο, πηδήματα κλπ.)
- Δυσκολία στο να καθίσει ακίνητο, μπερδεύει τα πόδια του στα πόδια της καρέκλας ή προτιμά να στέκεται όρθιο.
- Δυσκολία στο να αντιγράφει.
Το κάθισμα στη θέση W λοιπόν είναι απολύτως φυσιολογικό, καθώς αποτελεί αναπτυξιακό στάδιο. Είναι οκ όταν το παιδί έχει αρκετές ακόμα θέσεις που κάθεται και τρόπους να μεταβαίνει άνετα από τη μια θέση στην άλλη, γιατί αυτό του προσφέρει ελευθερία κινήσεων. Όταν δεν υπάρχει ευκολία στην έξοδο από τη θέση W και το παιδί διατηρεί μόνο αυτή την επιλογή καθίσματος, τότε μπορούμε να βοηθήσουμε μέσα από ευγενικές προσεγγίσεις.
Τι μπορούμε να κάνουμε αν το παιδί κάθεται συνεχώς και μόνο στη θέση W; Τι είδους προσέγγιση είναι φιλική προς το παιδί;
Καταρχάς αγκαλιάστε το παιδί σας! Είναι υπέροχο ακριβώς έτσι όπως είναι και με ότι ήδη κάνει. Είναι σημαντικό να μπορούμε να δούμε το παιδί σαν μια αυτόνομη οντότητα που έχει καταφέρει και κάθε μέρα καταφέρνει πολλά! Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε αρνητικοί, επικριτικοί, σκληροί ή διδακτικοί μαζί του. Το καταλαβαίνει και νιώθει ότι κάνει κάτι λάθος και έτσι στερούμε από αυτό, όπως και από εμάς, την ευκαιρία πολύ σημαντικής μάθησης και εξέλιξης. Αποφύγετε να του λέτε «όχι» στο να κάθεται έτσι ή να προσπαθείτε να το διορθώσετε, γιατί πολύ απλά εκείνο βρίσκει άνεση και οικειότητα σε αυτό που κάνει φυσικά, άρα με αυτό τον τρόπο ακυρώνετε την (έμφυτη) αίσθηση που έχει για τον εαυτό του. Αυτό που χρειάζεστε είναι να βρείτε – μέσα από τη γνώση – επιπλέον τρόπους κατανόησης, σύνδεσης και ενδυνάμωσης! Ως γονείς χρειάζεται να βοηθάτε το παιδί σχετικά με την ανάπτυξή του, απλά με το να χτίζετε έναν χώρο και ρυθμό μέσα στα οποία το παιδί μπορεί να βιώσει τη χαρά της μάθησης, τον τύπο της μάθησης που διευκολύνει υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης, που είναι απαραίτητα για τον συντονισμό, την ισορροπία και τη συγκέντρωση. Παίρνοντας τον χρόνο χωρίς επίκριση να εξερευνήσετε μαζί με το παιδί, θα σας ενδυναμώσει και τους δύο για μια ζωή.
Κινητικά παιχνίδια, αθλήματα, προτάσεις που βοηθούν!
- Αναρρίχηση
- Σκαρφάλωμα (δέντρα, παιδική χαρά, φράκτες…)
- Παιχνίδια μποσουλήματος και σουρσίματος στην κοιλιά (πχ. μίμηση ζώων όπως σαύρα, τίγρης, καμηλοπάρδαλη)
- Χοροπηδητά «όπως κάνει ο βάτραχος»
- Ποδήλατο
- Κολύμπι
- Χορός, πολεμικές τέχνες (αναζητήστε δασκάλους με γνώσεις ανάπτυξης που απευθύνονται στα παιδιά με σεβασμό)
Αν δεν παρατηρείτε αλλαγή σε βάθος χρόνου, μπορείτε παράλληλα να απευθυνθείτε σε κάποιον επαγγελματία της κίνησης/κινησιοθεραπευτή κάποιας ευγενούς προσέγγισης, που δουλεύει με το παιδί συνολικά λαμβάνοντας υπόψιν και το φυσικό σώμα αλλά και την έμφυτη μαθησιακή ικανότητα. Για παράδειγμα ένας εργοθεραπευτής με τέτοια προσέγγιση, ένας Feldenkrais Method practitioner, ένας φυσιοθεραπευτής με αυτή την οπτική. Αναζητήστε επαγγελματίες εξετάζοντας την προσέγγιση και εμπειρία τους, στο να δουλεύουν με την κίνηση μέσα από παιχνίδι!
Πηγή: projectparenting.gr