Η καθυστέρηση λόγου παρατηρείται όταν ένα παιδί αργεί (καθυστερεί) να αναπτύξει, αντίστοιχα με τη χρονολογική του ηλικία, κάποιο στάδιο του λόγου. Αυτή η καθυστέρηση λοιπόν μπορεί να παρουσιαστεί:
- είτε κατά τη έναρξη (το παιδί έχει αργήσει να ξεκινήσει να μιλάει),
- είτε σε άλλο επίπεδο λόγου όσο αυτός προχωράει (κατανόηση, έκφραση, δομή, άρθρωση κλπ).
Η ανησυχία προκύπτει συνήθως όταν το παιδί πλησιάζει την ηλικία των τριών και ο προφορικός του λόγος είναι μειωμένος ή και καθόλου αναπτυγμένος. Δυστυχώς όμως, για ένα παιδί με πλήρη απουσία λόγου, η παρέμβαση έχει ήδη αργήσει στην ηλικία των τριών, ενώ για κάποιο άλλο παιδάκι με καθυστέρηση σε άλλον τομέα του λόγου, ίσως αποτελεί ιδανική χρονική περίοδο γα παρέμβαση.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας ενός παιδιού εξαρτάται από τις προ-γλωσσικές δεξιότητες, οι οποίες αφορούν στη μίμηση, την προσοχή, τη συγκέντρωση και τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού.
Ο λογοθεραπευτής αποτελεί το υπεύθυνο άτομο στο οποίο θα πρέπει να απευθυνθείτε προκειμένου να αξιολογήσει την εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού, να ορίσει τη δυσκολία, αν αυτή υπάρχει ή να δώσει χρόνο επαναξιολόγησης και συμβουλές σε περίπτωση που δεν υπάρχει λόγος παρέμβασης ακόμα.
Ποια είναι τα αίτια που οδηγούν σε καθυστέρηση λόγου;
Η ανάπτυξη λόγου μπορεί να καθυστερήσει λόγω οργανικών, περιβαλλοντικών ή και ψυχοσυναισθηματικών παραγόντων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η καθυστέρηση λόγου μπορεί να οφείλεται σε:
- κάποια άλλη διαταραχή (αυτισμός, γλωσσική διαταραχή, διαταραχή της προσοχής κλπ)
- σε κάποια παθολογία (προσωρινή απώλεια ακοής λόγω υγρών, βαρηκοΐα κλπ, μυική δυστονία, κινητικές δυσκολίες κλπ)
- άλλες νευρογενείς διαταραχές (εγκεφαλική παράλυση, σύνδρομα κλπ)
- έλλειψη κινήτρου για λεκτική επικοινωνία (περιορισμένα ερεθίσματα, προλαβαίνοντας τις ανάγκες του παιδιού πριν ζητήσει, κλπ)
- ψυχοσυναισθηματική ανωριμότητα ή δυσκολία (λόγω έλευσης νέου μέλους, αλλαγή οικογενειακής κατάστασης, κλπ)
Πότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου;
Αν το παιδί επικοινωνεί μόνο με νοήματα, συλλαβές ή μονολεκτικά, αν δυσκολεύεται να επαναλάβει τις λέξεις που του λέμε, αν ο λόγος του δε γίνεται κατανοητός από τρίτους, αν δεν αναγνωρίζει βασικά χρώματα ή άλλο βασικό λεξιλόγιο της ηλικίας του, αν αδυνατεί να απαντήσει σε ερωτήσεις ή να αναδιηγηθεί γεγονότα, αν δυσκολεύεται να διατηρήσει το θέμα κλπ.
Αν παρατηρήσετε τα παραπάνω σε ανάλογη χρονική ηλικία για την κάθε δεξιότητα/στάδιο του λόγου, είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε σε ένα λογοθεραπευτή ώστε να αξιολογήσει τις δεξιότητες και τις δυσκολίες του παιδιού σας. Όσο πιο γρήγορα γίνει η αξιολόγηση, τόσο πιο γρήγορη θα είναι η αποκατάσταση και πιο καλή η πρόγνωση για την εξέλιξη.
Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση της καθυστέρησης λόγου;
Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική οπότε και το πρόγραμμα θεραπείας προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Οι στόχοι της θεραπείας προσαρμόζονται και αναπροσαρμόζονται σε βάθος χρόνου με βάση την κάθε αξιολόγηση.
Η παραπομπή του παιδιού σε ΩΡΛ είναι σημαντική για τον έλεγχο της ακοής του συνήθως πριν από την έναρξη κάθε προγράμματος. Το ίδιο και η παραπομπή σε άλλες ειδικότητες ανάλογα με την αρχική εκτίμηση (παιδοψυχίατρο, εργοθεραπευτή, παιδοψυχολόγο κλπ).
Ο λογοθεραπευτής είναι πολύ σημαντικό να συνεργάζεται με τους γονείς και τους δασκάλους του παιδιού, ώστε να συμβάλλουν και αυτοί ενεργά στην αντιμετώπιση της δυσκολίας και να επιτευχθούν τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα στο λιγότερο δυνατό χρόνο.
Πηγή: logotherapeia.com.gr